Nhất Biệt Thư Trai Tứ Thập Niên, Như Kim Tương Đối Dĩ Bà Nhiên (Nguyễn Khuyến) 與本縣尹阮,原尹陳同飲,即席書餞 一別琴聲十五年, 中間消息兩茫然。 更知後會為何日, 忽漫相逢是別筵。 送客重吟江上句, 憂時難補劍南篇。 吾儕行止猶如是, 休怪青蛾不值錢。 Nhất Biệt Thư Trai Tứ Thập Niên, Như Kim Tương Đối Dĩ Bà Nhiên Nhất biệt cầm thanh thập ngũ niên, Trung gian tiêu tức lưỡng mang nhiên. Cánh tri hậu hội vi hà nhật, Hốt mạng tương phùng thị biệt ...
Tập Thơ Chữ Hán - Nguyễn Khuyến
Nguyễn Khuyến sáng tác bằng cả chữ Hán và chữ Nôm, nhưng số lượng tác phẩm Nôm chỉ chiếm một phần, ba phần còn lại được viết bằng chữ Hán. Tuy nhiên, lâu nay trong đời sống văn học, cụ Tam nguyên Yển Đổ nổi tiếng chủ yếu bằng thơ Nôm. Quả thật thơ Nôm Nguyễn Khuyến về thiên nhiên, phong cảnh là những vần thơ kiệt xuất. Có điều dường như trong thơ Nôm, Nguyễn Khuyến chỉ thấp thoáng “ngụ” tình ở những bức tranh phong cảnh đó. Phần còn lại, ông luôn luôn hướng đến cộng đồng làng xóm thân thuộc và đông đảo với tinh thần cởi mở, hoà đồng.
Buồn vui, lo lắng, ghét giận, yêu thương, khen chê, trách móc, ít nhiều ông đều muốn chia sẻ, đối thoại giao lưu. Vậy mà, trong thơ chữ Hán, Nguyễn Khuyến dường như lại chỉ dành riêng cho những nỗi niềm của chính mình mà thôi. Hình ảnh một ông già xuề xoà giữa cộng đồng dân dã ở đây đã lùi lại phía sau, nhường chỗ cho một hình ảnh khác: một người trí thức ý thức rõ rệt về bản lĩnh và nhân cách, về trách nhiệm kẻ sĩ trước những xáo động dữ dội của thời cuộc. Đây chính là một dạng nhân vật đặc sắc và không kém quan trọng trong thơ Nguyễn Khuyến, có quan hệ mật thiết với con người tác giả, nhưng không hoàn toàn đồng nhất với tác giả. Có thể gọi đây la một nhân vật trữ tình, vẻ đẹp hướng nội làm cho nhân vật ây sống động lên, như là một người anh em sinh đôi với Nguyễn Khuyến; và cũng chính con người nghệ thuật này đã thống nhất anh đồ Nho, ông quan Tam nguyên và ông già Yên Đổ ẩn cư trong Nguyễn Khuyến lại làm một.
Bên dưới đây là những bài thơ hay nhất trong Tập Thơ Chữ Hán của nhà thơ Nguyễn Khuyến, một trong những nhà Thơ Việt Nam tiêu biểu. Để xem danh sách các bài thơ của Nguyển Khuyến, các bạn xem tại: Nguyễn Khuyến (Nguyễn Thắng).
Dữ Hữu Nhân Đồng Tốn Dạ Thoại
Dữ Hữu Nhân Đồng Tốn Dạ Thoại (Nguyễn Khuyến) 與友人同巽夜話 一別書齋四十年, 如今相對已皤然。 源流益遠知誰是, 策塞相爭各自賢。 身健喜看君有母, 眼花愁嘆我無天。 將相把盞頹然醉, 不覺窗前枕藉眠。 Dữ Hữu Nhân Đồng Tốn Dạ Thoại Nhất biệt thư trai tứ thập niên, Như kim tương đối dĩ bà nhiên. Nguyên lưu ích viễn tri thuỳ thị, Sách tái tương tranh các tự hiền. Thân kiện hỉ khan quân hữu mẫu, Nhãn hoa sầu thán ngã vô thiên. Tương tương ...
Dữ Tử Hoan Lai Kinh Đình Thí
Dữ Tử Hoan Lai Kinh Đình Thí (Nguyễn Khuyến) 與子懽來京廷試 夢想城雲禁柳中, 吾兒今又到南宮。 江邊翠色春相暮, 天上霓裳曲未終。 仙土三年猶伏火, 海鵬六月正陪風。 病閒時倚門閭望, 衣鉢何當慰乃翁。 Dữ Tử Hoan Lai Kinh Đình Thí Mộng tưởng thành vân cấm liễu trung, Ngô nhi kim hựu đáo Nam cung. Giang biên thuý sắc xuân tương mộ, Thiên thượng “Nghê thường” khúc vị chung. Tiên thổ tam niên do phục hoả, Hải bằng lục nguyệt chính bồi ...
Đại Mạo Sơ
Đại Mạo Sơ (Nguyễn Khuyến) 玳瑁梳 奇珍產出李山洲, 巾笥追隨二十秋。 此物自從歸我手, 一生祇合上人頭。 黃塵掃蕩歸殘齒, 白髮蓬鬆獨隱憂。 祇此貞心堪共賞, 何惟文彩似明珠。 Đại Mạo Sơ Kỳ trân sản xuất Lý Sơn châu, Cân tứ truy tuỳ nhị thập thu. Thử vật tự tòng quy ngã thủ, Nhất sinh kỳ hợp thướng nhân đầu. Hoàng trần tảo đãng quy tàn xỉ, Bạch phát bồng tùng độc ẩn ưu. Kỳ thử trinh tâm kham cộng thưởng, Hà duy văn thái tự minh ...
Đạo Thất Đạo
Đạo Thất Đạo (Nguyễn Khuyến) 盜失盜 盜向人家穿取錢, 盜人又向盜家穿。 嬴輸遷轉無常局, 出入循環若夙緣。 化乏彥方休賜帛, 行非王素莫投椽。 利途到底渾如是, 奚獨穿牆盜乃然。 Đạo Thất Đạo Đạo hướng nhân gia xuyên thủ tiền, Đạo nhân hựu hướng đạo gia xuyên. Doanh thâu thiên chuyển vô thường cục, Xuất nhập tuần hoàn nhược túc duyên. Hoá phạp Ngạn Phương hưu tứ bạch, Hạnh phi Vương Tố mạc đầu chuyên. Lợi đồ đáo để hỗn như thị, Hề ...
Đảo Vũ
Đảo Vũ (Nguyễn Khuyến) 禱雨 迎神已三日, 不雨神又歸。 前者張翠蓋, 後者奉明粢。 民怒責諸神: 『神非民何依? 不雨何不告, 使民勞且饑?』 神曰:『來汝民: 此非我所知! 吾惟嗜飲食, 雨非吾能為』。 神今且如此, 於民復奚疑? Đảo Vũ Nghinh thần dĩ tam nhật, Bất vũ thần hựu quy. Tiền giả trương thuý cái, Hậu giả phụng minh ty. Dân nộ trách chư thần: “Thần phi dân hà y? Bất vũ hà bất cáo, Sử dân lao thả ky?” Thần viết: “Lai nhữ dân: Thử phi ngã sở ...
Đăng Ngũ Hành Sơn Lưu Đề
Đăng Ngũ Hành Sơn Lưu Đề (Nguyễn Khuyến) 登五行山留題 五行秀色鬱岧嶢, 海上三神定不遙。 日月九天迴洞口, 波濤萬里蕩山腰。 晴空石壁生寒雨, 夜半鐘聲落嫩潮。 覽此江山奇勝絕, 坐教塊礧一時消。 Đăng Ngũ Hành Sơn Lưu Đề Ngũ Hành tú sắc uất thiều nghiêu, Hải thượng tam thần định bất dao. Nhật nguyệt cửu thiên hồi động khẩu, Ba đào vạn lý đãng sơn yêu. Tình không thạch bích sinh hàn vũ, Dạ bán chung thanh lạc nộn triều. Lãm thử giang ...
Đấu Xảo Ký Văn
Đấu Xảo Ký Văn (Nguyễn Khuyến) 鬥巧記聞 鬥巧場開百物陳, 噫何巧也巧而新。 近來誰鑿乾坤空, 到此方知宇宙春。 遠國服裝真詭異, 深林鳥獸絕奇珍。 尋常敝邑無他巧, 聊作冠裳木偶人。 Đấu Xảo Ký Văn Đấu xảo trường khai bách vật trần, Y hà xảo dã xảo nhi tân. Cận lai thuỳ tạc càn khôn khống, Đáo thử phương tri vũ trụ xuân. Viễn quốc phục trang chân quỷ dị, Thâm lâm điểu thú tuyệt kỳ trân. Tầm thường tệ ấp vô tha xảo, Liêu tác quan ...
Đề Ảnh
Đề Ảnh (Nguyễn Khuyến) 題影 吾研吾面皮, 吾心吾弗知。 日月鬚添白, 風塵色漸緇。 百杯形贈影, 千歲我為誰。 俯仰一何想, 煙波無盡奇。 Đề Ảnh Ngô nghiên ngô diện bì, Ngô tâm ngô phất tri. Nhật nguyệt tu thiêm bạch, Phong trần sắc tiệm truy. Bách bôi hình tặng ảnh, Thiên tuế ngã vi thuỳ. Phủ ngưỡng nhất hà tưởng, Yên ba vô tận kỳ. Dịch nghĩa Tả chỉ nhìn thấy da mặt ta Còn lòng ta, ta chẳng biết Tháng ngày làm ...
Đề Liệt Phụ Miếu
Đề Liệt Phụ Miếu (Nguyễn Khuyến) 題烈婦廟 不有妖嬌氣膽麤, 誰憑為報國家讐。 未成趙女威靈顯, 故把胡而掌握奴。 一帶長江勳業在, 千秋俊嶺姓名留。 試看脂粉為何物, 猶自尋常八尺軀。 Đề Liệt Phụ Miếu Bất hữu yêu kiều khí đảm thô, Thuỳ bằng vi báo quốc gia thù. Vị thành Triệu Nữ uy linh hiển, Cố bả Hồ nhi chưởng ác nô. Nhất đới Trường Giang huân nghiệp tại, Thiên thu Tuấn Lĩnh tính danh lưu. Thí khan chi phấn vi hà vật, Do tự tầm ...
Đề Lương Trạng Nguyên Từ
Đề Lương Trạng Nguyên Từ (Nguyễn Khuyến) 題梁狀元祠 聳壑凌霄卓不群, 斗南聲價有誰鄰。 珠傾萬觳辭源闊, 陣掃千軍筆力神。 志大一時無寵辱, 才高千古識經綸。 迂儒勿以排優少, 端的驚天動地人。 Đề Lương Trạng Nguyên Từ Tủng hác lăng tiêu trác bất quần, Đẩu Nam thanh giá hữu thuỳ lân. Châu khuynh vạn hộc từ nguyên khoát, Trận tảo thiên quân bút lực thần. Chí đại nhất thì vô sủng nhục, Tài cao thiên cổ thức kinh luân. Vu nho vật dĩ bài ...
Đề Mị Ê Từ
Đề Mị Ê Từ (Nguyễn Khuyến) 題媚【⿱女盍】祠 恨不鬢鬚報國讐, 矧將脂粉何人羞。 百年心事憑天訴, 一字魂貞覓水遊。 鳴喝江流隨別怨, 低迷花色帶殘愁。 渡頭古廟侵香火, 管得餘芳萬古留。 Đề Mị Ê Từ Hận bất mấn tu báo quốc thù, Thẩn tương chi phấn hà nhân tu. Bách niên tâm sự bằng thiên tố, Nhất tự hồn trinh mịch thuỷ du. Minh yết giang lưu tuỳ biệt oán, Đê mê hoa sắc đới tàn sầu. Độ đầu cổ miếu xâm hương hoả, Quản đắc dư phương vạn cổ ...
Bình Luận Mới Nhất