Sất Xỉ (Nguyễn Khuyến) 叱齒 昔我強壯與爾親, 凡有飲食無不均。 我今衰老且多病, 爾將臲卼謀脫身。 胡為欲去不便去, 空使一顰復一顰。 行哉莫飭雌黃口, 似爾從違不乏人。 Sất Xỉ Tích ngã cường tráng dữ nhĩ thân, Phàm hữu ẩm thực vô bất quân. Ngã kim suy lão thả đa bệnh, Nhĩ tương niết ngột mưu thoát thân. Hồ vi dục khứ bất tiện khứ, Không xử nhất tần phục nhất tần. Hành tai mạc sức thư hoàng khẩu, Tự nhĩ tòng vi bất phạp ...
Tập Thơ Chữ Hán - Nguyễn Khuyến
Nguyễn Khuyến sáng tác bằng cả chữ Hán và chữ Nôm, nhưng số lượng tác phẩm Nôm chỉ chiếm một phần, ba phần còn lại được viết bằng chữ Hán. Tuy nhiên, lâu nay trong đời sống văn học, cụ Tam nguyên Yển Đổ nổi tiếng chủ yếu bằng thơ Nôm. Quả thật thơ Nôm Nguyễn Khuyến về thiên nhiên, phong cảnh là những vần thơ kiệt xuất. Có điều dường như trong thơ Nôm, Nguyễn Khuyến chỉ thấp thoáng “ngụ” tình ở những bức tranh phong cảnh đó. Phần còn lại, ông luôn luôn hướng đến cộng đồng làng xóm thân thuộc và đông đảo với tinh thần cởi mở, hoà đồng.
Buồn vui, lo lắng, ghét giận, yêu thương, khen chê, trách móc, ít nhiều ông đều muốn chia sẻ, đối thoại giao lưu. Vậy mà, trong thơ chữ Hán, Nguyễn Khuyến dường như lại chỉ dành riêng cho những nỗi niềm của chính mình mà thôi. Hình ảnh một ông già xuề xoà giữa cộng đồng dân dã ở đây đã lùi lại phía sau, nhường chỗ cho một hình ảnh khác: một người trí thức ý thức rõ rệt về bản lĩnh và nhân cách, về trách nhiệm kẻ sĩ trước những xáo động dữ dội của thời cuộc. Đây chính là một dạng nhân vật đặc sắc và không kém quan trọng trong thơ Nguyễn Khuyến, có quan hệ mật thiết với con người tác giả, nhưng không hoàn toàn đồng nhất với tác giả. Có thể gọi đây la một nhân vật trữ tình, vẻ đẹp hướng nội làm cho nhân vật ây sống động lên, như là một người anh em sinh đôi với Nguyễn Khuyến; và cũng chính con người nghệ thuật này đã thống nhất anh đồ Nho, ông quan Tam nguyên và ông già Yên Đổ ẩn cư trong Nguyễn Khuyến lại làm một.
Bên dưới đây là những bài thơ hay nhất trong Tập Thơ Chữ Hán của nhà thơ Nguyễn Khuyến, một trong những nhà Thơ Việt Nam tiêu biểu. Để xem danh sách các bài thơ của Nguyển Khuyến, các bạn xem tại: Nguyễn Khuyến (Nguyễn Thắng).
Sơ Chí Đà Tấn Phụng Tống Đương Sự Chư Quân
Sơ Chí Đà Tấn Phụng Tống Đương Sự Chư Quân (Nguyễn Khuyến) 初至沱汛奉送當事諸君 回首觚稜淚暗潸, 鶴書昨夜到松關。 當年豈乏中興佐, 聖世能容積病閒。 未死艱難愁白髮, 此生懶散愛青山。 故園忍負黃花約, 願放淵明三徑還。 Sơ Chí Đà Tấn Phụng Tống Đương Sự Chư Quân Hồi thủ cô lăng lệ ám san, Hạc thư tạc dạ đáo Tùng quan. Đương niên khởi phạp trung hưng tá, Thánh thế năng dung tích bệnh nhàn. Vị tử gian nan sầu bạch phát, Tử sinh lão tán ái ...
Sơ Hạ
Sơ Hạ (Nguyễn Khuyến) 初夏 昨夜池邊生嫩荷, 晨窗不覺夏初過。 半空風引鳶吟笛, 幾處枝藏鴦弄歌。 邑婦相爭言語俗, 鄰鰥不寐性情多。 悠然扶杖欲乘興, 滿眼塵埃奈爾何? Sơ Hạ Tạc dạ trì biên sinh nộn hà, Thần song bất giác hạ sơ qua. Bán không phong dẫn diên ngâm địch, Kỷ xứ chi tàng ương lộng ca. Ấp phụ tương tranh ngôn ngữ tục, Lân quan bất mị tính tình đa. Du nhiên phù trượng dục thừa hứng, Mãn nhãn trần ai nại nhĩ hà? Dịch ...
Sơn Trà
Sơn Trà (Nguyễn Khuyến) 山茶 春來客贈我山茶, 醉裏曚曨不辨花。 白髮蒼顏吾老矣, 紅袍金帶子真耶。 尋常細雨驚穿葉, 蕭瑟晨風怨落茄。 近日相看惟以鼻, 了無香氣一呵呵。 Sơn Trà Xuân lai khách tặng ngã sơn trà, Tuý lý mông lung bất biện hoa. Bạch phát thương nhan, ngô lão hĩ, Hồng bào kim đới, tử chân da? Tầm thường tế vũ kinh xuyên diệp, Tiêu sắt thần phong oán lạc già. Cận nhật tương khan duy dĩ tỵ, Liễu vô hương khí nhất kha ...
Tái Vị Nhân Đại Nghĩ Kỷ Công Bi Văn Cánh Vô Sở Đắc Nhân Phú Dĩ Thị
Tái Vị Nhân Đại Nghĩ Kỷ Công Bi Văn Cánh Vô Sở Đắc Nhân Phú Dĩ Thị (Nguyễn Khuyến) 再為人代擬紀功碑文更無所得因賦以示 碑文不似祭文焚, 鑿鑿流傳未易云。 長短已難千里度, 是非猶有百年聞。 近來學殖多荒落, 況值時艱太泯紛。 君且歸來當日得, 皇都不少頌功文。 Tái Vị Nhân Đại Nghĩ Kỷ Công Bi Văn Cánh Vô Sở Đắc Nhân Phú Dĩ Thị Bi văn bất tự tế văn phần, Tạc tạc lưu truyền vị dị vân. Trường đoản dĩ nan thiên lý đạc, Thị phi do hữu bách niên văn. Cận ...
Tam Điệp Sơn
Tam Điệp Sơn (Nguyễn Khuyến) 三疊山 清華山水帝王州, 書劍重來是故吾。 三疊峰頭初縱目, 九龍江外一回頭。 岩迷樹色千青落, 海入雲邊片白浮。 擬把予情訂泉石, 不知泉石信予不。 Tam Điệp Sơn Thanh Hoa sơn thuỷ đế vương châu, Thư kiếm trùng lai thị cố ngô. Tam Điệp phong đầu sơ túng mục, Cửu Long giang ngoại nhất hồi đầu. Nham mê thụ sắc thiên thanh lạc, Hải nhập vân biên phiến bạch phù. Nghĩ bả dư tình đính tuyền thạch, Bất tri ...
Tặng Đồng Hương Lê Tú Tài Nguyên Nho Quan Bang Biện Tái Vãng Nam Định Tuỳ Phái
Tặng Đồng Hương Lê Tú Tài Nguyên Nho Quan Bang Biện Tái Vãng Nam Định Tuỳ Phái (Nguyễn Khuyến) 贈同鄉黎秀才原儒關幫辨再往南定隨派 山關今又轉江城, 囊橐年來尚覺輕。 妻妾三人群子幼, 田園數畝一牢耕。 為賓為佐名難定, 無髮無鬚老未形。 昨日聞君欲歸去, 忽忙攜杖勸君行。 Tặng Đồng Hương Lê Tú Tài Nguyên Nho Quan Bang Biện Tái Vãng Nam Định Tuỳ Phái Sơn quan kim hựu chuyển giang thành, Nang thcs niên lai thượng giác khinh. Thê thiếp tam nhân quân tử ...
Tặng Song Khế Chi Long Sĩ Nhân Lê Đài
Tặng Song Khế Chi Long Sĩ Nhân Lê Đài (Nguyễn Khuyến) 贈窗栔支龍士人黎台 我年不及子年高, 我得偷閒子卻勞。 已分衰頹將就木, 安知矍鑠尚揮毫。 塵間幻境當何似, 世上浮名未易拋。 先我生來十七歲, 此回能得太平遭? Tặng Song Khế Chi Long Sĩ Nhân Lê Đài Ngã niên bất cập tử niên cao, Ngã đắc thâu nhàn tử khước lao. Dĩ phận suy đồi tương tựu mộc, An tri quắc thước thượng huy hào. Trần gian huyễn cảnh đương hà tự, Thế thượng phù danh vị dị ...
Tặng Thạch Lão Ông
Tặng Thạch Lão Ông (Nguyễn Khuyến) 贈石老翁 此老不知何處人, 遠來忽與我相親。 傾觴勸飲未談笑, 兀坐終朝無欠伸。 慘淡山河方舉目, 尋常溪壑亦容身。 此心莫問北南海, 二老遭逢亦夙因。 Tặng Thạch Lão Ông Thử lão bất tri hà xứ nhân, Viễn lai hốt dữ ngã tương thân. Khuynh trường khuyến ẩm vị đàm tiếu, Ngột toạ chung triêu vô khiếm thân. Thảm đạm sơn hà phương cử mục, Tầm thường khê hác diệc dung thân. Thử tâm mạc vấn bắc nam hải, Nhị ...
Tây Kỹ
Tây Kỹ (Nguyễn Khuyến) 西伎 天邊使部上車回, 數十西嬙解佩來。 若恨生平知我少, 且相懷抱為君開。 鴻荒世遠誰為此, 列國文繁有是哉。 更取牙裗香盒去, 滋毛滌垢未曾猜。 Tây Kỹ Thiên biên sứ bộ thướng xa hồi, Sổ thập Tây tường giải bội lai. Nhược hận sinh bình tri ngã thiểu, Thả tương hoài bão vị quân khai. Hồng hoang thế viễn thuỳ vi thử, Liệt quốc văn phồn hữu thị tai? Cánh thủ nha sơ hương hạp khứ, Tư mao địch cấu vị tằng ...
Thạch Hãn Giang
Thạch Hãn Giang (Nguyễn Khuyến) 石澣江 石澣江流一棹橫, 夕霞晻曖遠山明。 西風何處吹塵起, 不以年前徹底清。 Thạch Hãn Giang Thạch Hãn giang lưu nhất trạo hoành, Tịch hà yểm ái viễn sơn minh. Tây phong hà xứ xuy trần khởi, Bất dĩ niên tiền triệt để thanh. Dịch nghĩa Trên dòng sông Thạch Hãn một mái chèo khua ngang Ráng chiều lấp loáng soi sáng ngọn núi xa Gió tây từ đâu xua cát bụi đến Làm cho dòng ...
Thái Viên
Thái Viên (Nguyễn Khuyến) 菜園 一年今又一年過, 貧病安知有歲華。 佐酒兒常供鳳豆, 望春客有贈龍茶。 千山明暗疑無狀, 獨鶴縱橫未有家。 只有小園蔥芥秀, 不勞灌溉自婆娑。 Thái Viên Nhất niên kim hựu nhất niên quá, Bần bệnh an tri hữu tuế hoa. Tá tửu nhi thường cung phụng đậu, Vọng xuân khách hữu tặng long trà. Thiên sơn minh ám nghi vô trạng, Độc hạc tung hoành vị hữu gia. Chỉ hữu tiểu viên thông giới tú, Bất lao quán khái tự bà ...
Bình Luận Mới Nhất