Duyên Kỳ Ngộ

Duyên Kỳ Ngộ (Hồ Xuân Hương)

Nghìn dặm có duyên sự cũng thành, (1)
Xin đừng lo lắng hết xuân xanh. (2)
Tấc gang tay họa thơ không dứt, (3)
Gần gũi cung dương lá vẫn lành. (4)
Tên sẵn bút đề dường chĩnh chện, (5)
Trống mang dùi cắp đã phanh phanh. (6)
Tuy không thả lá trôi dòng ngự, (7)
Chim tới vườn đào thế mới xinh. (8)

*Văn bản chữ Nôm:

縁 奇 遇
固 縁事 共 宬
吀仃 歇 春 青
拪 畵 詩 空
近 噲 宮 楊 吻 㵛
産 筆 啼 羕 埕 治
恾 椎 伋 㐌 抨 抨
綏 空 且 㵢 御
細 桃 世 㵋

* Chú giải:

Duyên: 縁 :lý do như duyên cớ, duyên do…; đẹp, khả ái như duyên dáng…; may mắn như cơ duyên…; dọc theo như duyên hải…; vợ chồng hòa hợp nhau như duyên hài…; cái phận mình có duyên đã được định trước như duyên phận, duyên số…

Kỳ ngộ: 奇 遇: sự gặp gỡ lạ lùng.
Bâng khuâng nhớ cảnh nhớ người
Nhớ nơi kỳ ngộ vội dời chân đi

ĐTTT, Nguyễn Du, câu 259-260

Tấc gang tay họa thơ không dứt: ý nói văn tài thấp kém , hèn mon nhưng vẫn liên tục xướng họa cùng các bạn văn nhân.

Cung dương: 宮 楊: nhà đầy khí dương, ý nói giao tiếp rộng rãi với người khác phái là nam giới.
Gần gũi cung dương lá vẫn lành: Luôn giao du thân mật với những bạn văn chương mà tâm hồn vẫn trong sáng, chính chuyên.

Chĩnh chện 埕 治như chễnh chện: từ gợi tả dáng ngồi nghiêm trang, ngay ngắn đường hoàng trong tự tin. Ở đây ý nói sự thành công trong thi tài, theo truyện dưới đây, giai nhân chỉ kỳ vọng vào hai ứng viên đối diện, (nhà thiện xạ hoặc văn nhân) vì họ đã sắp sửa xong việc thi tài của mình.

(1) (2): Lý do không nên lo lắng cho duyên phận lỡ làng. Hãy tin vào duyên số! Nếu đôi lứa có duyên nhau, cho dẫu cách xa nghìn dặm, thì cuối cùng cũng thành, như chim liền cánh, cây liền cành. Hãy tự nhủ, đừng nên lo lắng duyên phận chưa đến, tuổi Xuân phôi pha trong đợi chờ.

(3) (4) Luôn luôn giao lưu với những bạn thơ, cùng nhau xướng họa. Chung đụng với những nam nhân mà tâm hồn vẫn vẹn toàn, đứng đắn, sáng trong. Điều đó, chính là phẩm chất trong sáng của người phụ nữ hay của nhân vật trữ tình, trong giao tế xã hội bấy giờ.

(5) (6) Điển tích hai câu thơ cổ:

Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ
Vô duyên đối diện bất tương phùng.
有 縁 千 里 能 相 遇
無 縁 面 不 相 逢

Có một giai thoại hay. Xưa có một giai nhân, sắc nước hương trời, con nhà quyền quý kén chồng.

Một hôm, bỗng có 3 chàng thanh niên tuấn tú đến xin thử tài một lượt. Gia chủ rất bối rối nhưng cuối cùng giao việc theo sở trường của các chàng như sau:

Chàng nho sĩ phải viết xong một pho sách cổ.

Chàng thiện xạ phải bắn rụng hết lá của một cây ngô đồng trước sân.

Chàng lực sĩ phải đi lấy một cái trống nơi nhà một người quen với gia chủ ở kinh đô mang về, đường xa diệu vợi.

Hễ ứng viên nào hoàn thành trước nhất thì được sánh duyên cùng người đẹp. Người đẹp cứ ngỡ chỉ có chàng thiện xạ (tên sẵn) hoặc chàng nho sĩ (bút đề) sẽ đạt mục đích vì lá cây rụng gần hết, pho sách cổ cũng sắp hoàn thành. Trong giây phút hồi họp, lâm ly ấy, bất ngờ, dưới sân trang viện, bỗng có một hồi trống rộn rã vang lên, tức là chàng lực sĩ đã hoàn thành nhiệm vụ và được kết duyên cùng giai nhân. Ý nghĩa hai câu luận nầy là nhắc lại duyên nợ vợ chồng là do duyên số. Nếu đôi lứa có duyên với nhau thì cho dẫu phải cách xa nghìn dặm, cuối cùng cũng sẽ được toại nguyện.

(7) Không thư từ qua lại:

Lá thắm: “Sự tích Vu Hựu, người đời Đường Hy Tông, một hôm, bắt được một chiếc lá đỏ từ dòng ngự câu trong cung trôi ra, trên lá có đề thơ. Hựu bèn đề một bài thơ đáp lại rồi đem lên thượng lưu thả xuống, người cung nữ là Hàn Thị bắt được. Sau đó, vua băng hà, toàn thể cung nữ bấy giờ được thải ra. Duyên may, Vu Hựu lấy Hàn Thị và nhận ra nhau qua chiếc lá đỏ. Hàn Thị làm một bài thơ có câu: “Phương tri hồng diệp thị lương môi” 方 知 紅 葉 是 良 媒 (Mới biết, chiếc lá thắm làm mai mối hay như thế).

(8) Đất lành chim đậu là điều tự nhiên, tương tự như con chim kia tới vườn đào, người con trai đa tình, đến với người con gái duyên dáng, mới tự nhiên, khả ái, hợp lý-hợp tình.

Các Bạn Đang Xem Bài Viết Bài Thơ: “Duyên Kỳ Ngộ” – Hồ Xuân Hương Của Tác Giả Hồ Xuân Hương Trong Tập Thơ Nôm Truyền Tụng – Hồ Xuân Hương Tại Blog ChieuTa.Com. Truy Cập Blog Thường Xuyên Để Xem Nhiều Bài Viết Mới Hàng Ngày Nhé!