Xuân Dạ Liên Nga

Xuân Dạ Liên Nga (Nguyễn Khuyến)

春夜憐蛾
羨爾纖纖一羽翰，
投明而死死而安。
若為倘倅臨宜易，
到得逡巡辨亦難。
素賦知能猶未泯，
當前名利不相關。
孤燈殺爾猶憐爾，
到得成灰淚未乾。

Xuân dạ liên nga
Tiện nhĩ tiêm tiêm nhất vũ hàn,
Đầu minh nhi tử tử nhi an.
Nhược vi thảng thốt lâm nghi dị,
Đáo đắc thuân tuần biện diệc nan.
Tố phú tri năng do vị dẫn.
Đương tiền danh lợi bất tương quan.
Cô đăng sát nhĩ do liên nhĩ.
Đáo đắc thành hôi lệ vị can.

Dịch nghĩa

Khen mày là loài có đôi cánh bé nhỏ,
Gieo mình vào chỗ sáng mà chết, chết thế mới an lòng.
Nếu là thảng thốt mà sa vào cái chết thì còn dễ,
Nhưng thong thả mà quyết chết được mới thực là khó
Lương tri, lương năng trời phú cho còn chưa mất,
Nên danh lợi ngay trước mắt cũng không vướng víu gì.
Ngọn đèn cô quạnh giết mày nhưng cũng thương mày,
Cho đến lúc thành tro mà lệ vẫn chưa khô.

Rút từ Quế Sơn thi tập (A.469).

Có người nói bài thơ này tác giả làm khi nghe tin ông nghè Giao Cù bị giặc Pháp giết, nhân lúc đó có con thiêu thân sa vào đọi đèn trên án, nên mượn sự việc ấy để ngụ ý. Ông nghè Giao Cù tức Vũ Hữu Lợi, người làng Giao Cù, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định (nay thuộc Nam Hà), đậu tiến sĩ khoa Ất Hợi đời Tự Đức (1875). Pháp đánh chiếm Nam Định, ông mưu khôi phục, việc bị lộ, bị bắt và bị xử chém tại tỉnh lỵ Nam Định.

Nguồn:

1. Nguyễn Huệ Chi, Thi hào Nguyễn Khuyến: đời và thơ, NXB Giáo dục, 1994

2. Trần Văn Nhĩ, Tuyển tập thơ chữ Hán Nguyễn Khuyến, NXB Văn Nghệ, 2005

Bản dịch của Hoàng Tạo

Giống lông cánh phận mình nho nhỏ,
Chết là yên, chết chỗ quang minh;
Phải chăng thảng thốt đã đành,
Mà trong dùng dắng xem tình dễ đâu.
Chữ tri năng trước sau giữ vẹn,
Thời buổi này chẳng bén lợi danh;
Đèn chong chừng cũng thương mình,
Thân tàn ra bụi lệ tình chưa khô.

Bản dịch của Lê Phụng

Khen mi đôi cánh nhỏ nhoi
Chết nơi lửa sáng chết rồi yên thân
Phải đâu thảng thốt liều thân
Mà là thấy chết gian truân chẳng sờn
Lương năng trời phú vẹn tròn
Không màng danh lợi nay còn mấy ai
Lao vào lửa thương cho mày
Xác thành tro bụi khốn thay lệ trào

Bản dịch của Khương Hữu Dụng

Lông cánh khen mày phận nhỏ nho,
Gieo mình chỗ sáng chết yên cho!
Ví bằng thảng thốt không gay lắm,
Mà hễ chần chừ có dễ mô!
Trời phú tri năng chưa mất hẳn,
Đời đua danh lợi chẳng vương vô.
Giết mày mà vẫn thương mày đó,
Ngọn nến thiêu tàn lệ chửa khô.

Bản dịch của Trương Việt Linh

Lông cánh phận ngươi thật nhỏ nhoi
Lao vào ánh sáng chết yên rồi
Phải chăng thảng thốt nào mong thế
Mà lại dùng dằng há dễ đâu
Sau trước tri năng luôn giữ vẹn
Đời nay danh lợi khó mong cầu
Giết mày mà lại thương mầy đó
Lệ nến chưa khô ấp ủ sầu

Bản dịch của Huệ Chi

Khen cho lông cánh yếu mềm thôi,
Chọn chỗ quang minh chết mới nguôi.
Thảng thốt sa chân, đành một nhẽ,
Thung dung mà chết, được bao người?
Tri năng trời phú chưa mai một,
Danh lợi kề bên chẳng đoái hoài.
Đèn quạnh giết ngươi lòng vẫn xót,
Thành tro, ngấn lệ vẫn chưa vơi.

Bản dịch của Lương Trọng Nhàn

Khen mày đôi cánh bé mềm thôi,
Chỗ sáng gieo mình, chết mới nguôi.
Thảng thốt sa chân thì có dễ,
Thong dong mà chết hiếm trên đời.
Tri năng trời phú còn chưa mất,
Danh lợi trước cho chẳng vướng người.
Đèn ngọn giết mày lòng vẫn xót,
Thành tro mà lệ vẫn chưa vơi.

Bài thơ hay các bạn vừa xem là bài “Xuân Dạ Liên Nga” của tác giả Nguyễn Khuyến. Bài thơ thuộc Tập Thơ Chữ Hán – Nguyễn Khuyến, danh mục thơ Nguyễn Khuyến (Nguyễn Thắng) một trong những Nhà Thơ Việt Nam Vĩ Đại Và Tiêu Biểu. Hãy cùng đọc và thưởng thức nhiều tác phẩm thơ ca khác, có rất nhiều bài thơ hay đang chờ các bạn!

Các Bạn Đang Xem Bài Viết Bài Thơ: “Xuân Dạ Liên Nga” (Nguyễn Khuyến) Tập Thơ Chữ Hán Của Tác Giả Nguyễn Khuyến Trong Tập Thơ Chữ Hán Tại Blog ChieuTa.Com. Truy Cập Blog Thường Xuyên Để Xem Nhiều Bài Viết Mới Hàng Ngày Nhé!